Гужумлар халқ селекцияси эмас, у қадим замонлардан бери Аму дарё бўйларида, тўқайларда таббий ҳолда ўсиб ётган эди. Гужум қум кўчкиларининг олдини олиш, шамол йўлини тўсиш, тупроқни эрозиядан асрашдан ташқари, иқлимни мўътадил сақлашда қўл келади.
О, Гуленай Калкан.. мен виқорли,ҳукмдор,ақлли, гўзал, фожеавий шаҳс Туркон Хотунни худди шундай тасаввур этган эдим. Актрисанинг хоразм маликаларга хос юз тузилиши, юзидаги мардоналик, хукмфармолик ва сўзлаш монералари ўзи яратаётган қаҳрамон психологияси билан мос келган. Гуленай Калкан ўз ролини профессионаллик билан ижро этган.
Сериал бошида карнай чалинади. Хоразмда ҳеч қачон карнай бўлмаган. Биламан, балки, карнайни режиссёр фильм маҳобатини ошириш учун фойдалангандир. Буни катта ноғора ясатиб, сурнайчиларни деворларни устига чиқариб амалга оширса ҳам бўлар эди.
Оламнинг 8 - мўъжизаси ҳисобланган инсон тафаккури билан яратилган, одам қўли билан қазилган тоғ ости каналлари ҳақида ёзмоқчиман. Александр Македонскийни ҳайратга солган улуғ Форс диёри дунёнинг энг қадимий цвилизация ўчоқларидан бири эканлиги тўғрисида ёзмоқдаман.
Булар ёзувчилар асари, ёки шеъридан парчалар, ибратли ҳикоятлар, хадислардан тузилган буклетлар чоп этишади. Айтайлик, ичига тилаклар битилган киндер шаклидаги ёнғоқлар, қутичалар, туғилган кун деб ёзилган рўмолчалар, деворга иладиган нақшли тахталар, таёқларга тортилган оилавий расмлар коллажи, сувенир буюмларини тайёрлашади.
Не тақдирлар билан африкалик, араб қочқинларининг ичига тушиб қолган уч хоразмлик эллик чоғли йўловчилар сафининг энг четида ўтиришарди. Эрка дегани йигирма беш ёшларидаги йигит, ёнида хўл бўлиб қолган сув қағоз халтани ғижимлаб ўз-ўзига сўйлаётгандай қирқ ёшларидаги Шовонга қарамасди.
Сеҳрли Ялдо туни - бу орзулар, истаклар, башоратлар амалга ошадиган мўъжизакор тун. Бу йил Ялдо кечаси - 21 декабрдан 22 декабрга ўтар кечаси нишонланди. Бу тун эса - дунёнинг энг узун туни бўлди. У шундай узун эди-ки, умрларга таътийдиган, тақдирларни ўзгартирадиган тун эди..
Мустақиллик йилларида турли сабаб ва омиллар туфайли Хоразм ривожланишдан орқада қолди. Бунга балки, Орол бўйи вилоятлари Хоразм, Қорақалпоғистоннинг жуғрофий жойлашуви, кескин континентал иқлими ҳам сабаб бўлгандир.
У кўз олдида онаси, хотини, аммалари, холаларини Синд дарёсига чўкдирилгани ғами, 6 ёшли ўғли Қутбиддиннинг Чингиз жаллоди тириклайин кўксини ёриб юрагини суғуриб олган фожеаси... дардларини кўтариб яшаган эди.
Сувратлар, кир босган медал гувоҳномалари, газета қийқимлари, фарзандларининг ўқитувчиси билан тушган ўттиз – қирқ нигоҳ боқиб турган денгиз тўзонлари ортида қолиб кетган синф суратлари ойнадан тушган чироқ нурида чайқаларди. Хотиралар, олам ва одамнинг ўзи ҳам чайқаларди.